نقد وهابیت در مبحث توسل

نقد و بررسي

در پاسخ اين اشکال بايد بدانيم که هر دعايي عبادت نيست، تا چه رسد به اين که روح عبادت باشد؛ زيرا دعا از ريشه‏ي «دعوت» است که در قرآن فراوان به کار رفته است. مانند:«ندع ابنائنا» [35] (فراخوانيم فرزندانمان را)؛«ولا تجعلوا دعاء الرسول بينکم کدعاء بعضکم بعضا» [36] (پيامبر را آن طور که يکديگر را صدا مي‏زنيد، نخوانيد).

طبيعي است که نه هر ندايي دعاست و نه هر دعايي عبادت است، بلکه دعا موقعي عبادت است که مشتمل بر احکام عبادت مثل خضوع و تذلل در برابر خدا و اقرار به خدايي معبود باشد و اين چه ربطي به توسل و تبرک به پيغمبر (صلی الله علیه و آله) و ائمه (علیهم السلام) و کمک خواستن از آنان دارد؟

و اين که در روايت آمده: «الدعا هو العبادة»، يعني دعاي خداي تعالي از جمله عبادات است، نه اين که هر دعايي عبادت است [37] .

تمسک به آيه «ان تدعوهم لا يسمعوا دعائکم»

يکي ديگر از آياتي که سلفيها مانند سيد محمد رشيد رضا به آن تمسک مي‏جويند اين آيه است: «و الذين تدعون من دونه ما يملکون من قطمير ان تدعوهم لا يسمعوا دعاءکم و لو سمعوا ما استجابوا لکم و يوم القيامة يکفرون بشرککم، و لا ينبئک مثل خبير» [38] .

«و کساني که به جاي او مي‏خوانيد، مالک پوست هسته‏ي خرمايي هم نيستند اگر بخوانيدشان نداي شما را نمي‏شنوند، و اگر هم مي‏شنيدند، پاسخشان را نمي‏دادند و در روز قيامت، شرک شما را انکار مي‏کنند و هيچ کس چون خداوند ضمير تو را آگاه نمي‏گرداند».

نقد و بررسي

اين آيه در مورد مشرکين است که به جاي خدا، بتها را مي‏پرستيدند و حاجات خود را از بتها طلب مي‏کردند، خداوند مي‏فرمايد بتها مالک حتي پوسته‏ي خرمايي نيستند تا بتوانند چيزي به شما عطا کنند، اگر بتها را بخوانيد نمي‏شنوند چون جمادند و بر فرض اگر هم بشنوند به شما پاسخ نمي‏دهند چون زبان ندارند [39] .

اين آيه نيز ربطي به توسل به پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و اولياء خدا ندارد؛ زيرا:

اولا، مقايسه بت پرستان با توسل جويان بسيار نابجاست، چه بت پرستان حاجات خود را از خدا نمي‏خواهند و از بتها مي‏خواهند، اما توسل جويان حاجات خود را از خدا مي‏خواهند و پيامبر اکرم (ص) را براي اين که فرستاده‏ي خداست وسيله‏ي استجابت دعا قرار مي‏دهند. و به تعبير خود سيد رشيد رضا در تفسير المنار توسل جويان مانند ميهماناني هستند که بعضي از نيازهاي خود را از صاحب خانه و گاهي توسط اهل بيت و دوستان صاحب خانه که آنان را براي خدمت به ميهمانان گمارده است درخواست مي‏کنند و همه را از الطاف صاحب خانه مي‏دانند [40] .

ثانيا، مقايسه کردن پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) آيت و فرستاده و حبيب خدا به بتها که در برابر خدا هستند، قياس مع الفارق است، زيرا حتي به عقيده ابن عبدالوهاب پيغمبر اکرم (ص) در قبرش زنده است و زندگاني برزخي او از زندگاني برزخي شهدا عاليتر است و صداي درودگويان را مي‏شنود [41] .

تمسک به آيه ان الذين تدعون...

پنجمين دليل سلفيها چون ابن‏تيميه، ابن عبدالوهاب و سيد محمد رشيد رضا بر عدم جواز توسل به پيامبر بعد از مرگ، آيه 194 سوره اعراف است:

«و ان الذين تدعون من دون الله عباد امثالکم»

«و کساني را که به جاي خدا به دعا مي‏خوانيد بندگاني مانند شما هستند.»