جامد_مشتق

جامد_مشتق👈

کلمات مشتق به 8نوع تقسیم می شوند که عبارتند از:

1⃣اسم فاعل: درواقع همان صفت فاعلی زبان فارسی که با پسوند «ا» یا  «نده» می آید؛ مانند: بینا یا بیننده .توجه داشته باشیم که اسم فاعل را با نقش فاعل اشتباه نگیریم .اسم فاعل درزبان عربی به دو روش ساخته می شود:
 📍الف- ازفعل یا مصدرثلاثی مجرد: بروزن فاعل ساخته می شود.
         مانند:عِلم ←عالِم   
کتاب ← کاتِب
 📍ب - ازفعل ثلاثی مزید بدین ترتیب:
     👈الف:  ابتداازکلمه داده شده، فعل مضارع می سازیم،
ب:حرف مضارعه را حذف کرده و به جای آن«ﻣُ» می گذاریم.
ج: سپس حرف ماقبل آخررا حرکت کسره می دهیم (اگرنداشته باشد)؛
مانند: تَعُلَمَ  ← یَتَعلَّمُ ← مُتَعلِّم
2⃣ اسم مفعول:که درواقع همان صفت مفعولی زبان فارسی است ونشانه  آن درفارسی  پسوند«شده» می باشد وبرکاری انجام شده دلالت دارد.
اسم مفعول به دو روش ساخته می شود:
📍الف-ازفعل ثلاثی مجرد :بروزن مفعول؛ مانند:
             کَتَبَ ← مَکتُوب        نَصَر← مَنصُور
 📍ب- ازغیرثلاثی مجرد: ماننداسم فاعل مزید، با این تفاوت که عین الفعل
(حرف ماقبل آخر) راحرکت فتحه می دهیم؛مانند:   
            یُقدِّسُ ← مُقَدَّس   
 
     یُنکِرُ ← مُنکَر
3⃣صفت مشبّهه:اسمی است که برصفتی ثابت وپایداردرشخص یا شئ  دلالت می کند و در حقیقت همان صفت ساده یا مطلق زبان فارسی است.
 صفت مشبهه به روش های زیر ساخته می شود:
📍الف- بروزن های :فَعول،فَعِیل، فَعَل، فَعِل، فَعل، فُعل، فُعال،فَعال،فَعلان،مِفعیل.مانند: وَدُود،حَکیم،حَسَن،خَجِل،سَهل،حُلو،شُجاع،جَواد،عَطشان،مِسکین.

❗️❗️تخصصی انسانی👇👇
ب- صفت مشبهه درصورتی که بررنگ یاعیب دلالت کند برای مذکر بر وزن: أفعَل  وبرای مونث بروزن : فعلاء ساخته می شود.
مانند: أخضر ،  خَضراء  و أعوَج ، عَوجاء
 
⚠️نکته1: هراسم فاعل واسم مفعولی که بر صفتی ثابت وهمیشگی دلالت کند،صفت مشبهه است: مانند: مالِک در عبارت: مالِک یَوم الدّین  وکلماتی از قبیل:   مُؤمن، خالِق، مُستقیم و...
 ⚠️نکته2:دو وزن  فَعیل و فعُول ازاوزان مشترک صفت مشبهه واسم مبالغه است.
برای تشخیص دقیق آن بایدبه این نکات توجه کرد:
 ✅صفت مشبهه فقط ازفعل لازم ساخته می شود واسم مبالغه ازفعل لازم و متعدی؛بنابراین کلماتی مثل:رحیم وغفورکه فعلشان متعدی است،قطعا اسم مبالغه هستند.
 ✅ اگرازکلماتی که براین دووزن هستند،اسم فاعلی باهمان معنی کاربردداشته باشد،اسم مبالغه هستند وگرنه صفت مشبهه؛
مثلاازکلمه ی شَریف، اسم فاعل دراین معنی کاربرد ندارد،پس صفت مشبهه است وکلمه ی صبور که اسم فاعل آن: صابر،کاربرد دارد،اسم مبالغه است.
4⃣اسم مبالغه: اسمی است که بروجود صفتی به میزان زیاد درشخص  یا شئی دلالت می کند.این نوع مشتق بروزن های زیرساخته می شود:
فَعُول، فَعیل، فَعّال، فَعّالة،فِعِّیل،فَعُّول،مِفعال،مِفعِیل.
مانند: غَفُور(بسیارآمرزنده)،عَلیم(بسیاردانا)، توّاب(بسیارتوبه پذیر)،عَلّامة(بسیاردانا) صِدِّیق (بسیارراستگو)، قُدُّوس(بسیارمقدّس)، مِکثار(بسیارپرحرف)،
مسکین(بسیاردرمانده).
📢تذکرمهم: وزن مِفعال تنها زمانی که معنی صفت داشته باشد،اسم مبالغه است ودر غیر این صورت،اسم آلت(ابزار) نامیده می شود؛مانند: مِفتاح(کلید).