مهدویت؛ رمز حیاتبخشی و پویایی تشیع!

استاد علامه آیت الله سید محمدحسین طباطبایی (قدس سره) از پرفسور هانری کربن نقل می فرمود: «هنگامی که در دانشگاه سوربن فرانسه کنفرانسی را در زمینه ادیان ارائه می کردم  گفتم در میان تمام ادیان و مذاهب ملل جهان، تنها شیعه است که مکتبی حیاتبخش و قابل عرضه دارد. آنان معتقدند که رابطه انسان با خدا هرگز قطع نمی گردد و هماره انسان کاملی از میان خود انسان ها و همنوع آنان وجود دارد که ولی الله مطلق و واسطه فیض میان خلق و خالق است و این ولیّ اعظم الهی انسانی حیّ و حاضر است» که جهان به انتظار ظهور آن دادگستر مطلق است و این مطلب برای مخاطبان بسیار مهم و شایان توجه بود.

حقیقت خلافت الهی

انسان کامل، نماینده خدا در زمین است به همین سبب عنوان «خلیفة الله» از القاب برجسته اوست. خلیفه از ریشه «خلف» به معنای پشت سر و جانشین می آید و بر همین اساس خلیفه در زمان غیبتِ «مستخلف عنه» ظهور و حضور دارد.

آن که در نبود کسی به جای او بنشیند و کار او را انجام دهد، خلیفۀ فرد غایب شمرده می شود؛ اما اگر موجودی غائب شدنی نباشد و به همه جا محیط و در همه شرایط حضور دائمی داشته باشد، یا خلیفه ندارد یا جانشینی او معنای دیگری دارد. زیرا خصوصیات یادشده از مصادیق انتزاع می شود نه آن که مأخوذ در مفهوم خلافت و معتبر در حقیقت آن باشد.

خلافت انسان کامل از خدای والا را قرآن کریم فی الجمله می پذیرد و شواهد بسیاری نیز در روایات اهل بیت عصمت علیهم السلام دارد: «إنی جاعل فی الارض خلیفة» (سوره بقره، آیه 30) افزون بر آن زائران آن ذوات مبارک دستور دارند تا به ائمه علیهم السلام با عنوان خلیفه اللهی سلام کنند: «السلام علیک یا خلیفة الله».

برپایه آنچه گذشت خلافت حق سبحانه و تعالی معنای دیگری دارد: انسان کامل صاحب مقام بلندی است که می تواند مظهر تمام اسمای حسنای الهی و آیه و آینه تمام نمای ذات اقدس او و در همه نشئات وجود، حضور و ظهور داشته باشد: «ما لله (عزّوجلّ) آیة هی أکبر منیّ».

چنین خلافتی یعنی آنچه را خدای سبحان به صورت ازلی و استقلالی دارد، انسان کامل که کون جامع و جامع حضرات خمس علیهم السلام است، به شکل تبعی وعَرَضی داراست زیرا مظهر «هو الاول و الآخر و الظاهر و الباطن» و «وهومعکم این ما کنتم» است و همان است که در شأن او گفته اند: «افرق بینک و بینها إلا عبادک و خلقک...» و همان است که شایستگی جانشینی آن کامل بالذات علی الاطلاق و جمیل مطلق را دارد این انسان کامل گاهی پیامبر(ص) و زمانی امام معصوم و جانشین پیامبر(ص) است.

برگرفته از «امام مهدی علیه السلام، موجود موعود» نوشته آیت الله جوادی آملی، صفحات ۱۰۷ و ۱۰۸