صنایع دستی ایران

مرواربافی یکی از رشته های صنایع دستی است که طی چند سال اخیر در استان گیلان رواج یافته است. مروار یک نوع چوب ترکه ای اسـت که از اطراف تهران ، کرج ، سولقان ، بهارِ همدان ، ملایر و مراغه تهیـه می شود . البته تهیـهٔ آن درمنـاطق دیگر نیز امکان پذیر بوده و حتـی در مناطـق جنـوبی کشور ( از جمله خوزستان ) نیز احتمالاً تولید آن رواج دارد . مرواربافان پس از تهیهٔ ترکه از مناطق فوق آن را انبار نموده و به تدریج پس از گرفتن زوائد آن ، ترکه ها را از طول به سه یا چهار قسمت تقسیم نموده و آنها را در پاتیل های مخصوصی با آب می جوشانند و لایهٔرویی آن را می گیرند و پس از خشک شدن جهت بافتن از آنها استفاده می کنند .
مروار دارای ویژگیهای خاص خود می باشد . رنگ آن زرد است و وقتی روغن جلا می خورد به رنگ طلایی در می آید . لازم به توضیح است که نوع نامرغوب آن بیشتر به رنگ سیاه و سبز می باشد . پس از بافتن مروار باید آنرا نزدیک به ۴۸ ساعت در معرض آفتاب بگذارند و این کار بدین جهت انجام می گیرد که بر اثر تابش نور آفتاب به ترکه های مروار ، رنگ آنها روشن تر شده و به رنگ طلایی در می آید .

محصولاتی که مرواربافان تولید می کنند عبارتند از:

سبـد گردکوچک و بزرگ ـ سبد بیضی کوچک و بزرگ ـ سبد قایقی کوچک و بزرگ ـ کاسه در اندازه های مختلف ـ سبد کشکولی ـ سبد جای میوه ـ سبد پنجره ای ـ ساک پیک نیک ـ سبد دو طبقه سبد سه طبقه ـ جای لباس ـ جای بچه ـ جای روزنامه ـ انواع لوستر ـ انواع شکلات خوری ـ جای سوزن ونخ ـ جای تخم مرغی ـ میز و صندلی و مبل و محصولات متنوع دیگر . در مرواربافی علاوه بر ترکه های مروار ، از مواد دیگری مانند تختهٔ سه لائی ، انواع میخ ، روغن جلا و مفتول های سیمی نیز استفاده می شود و ابزارآلات تولید مروار عبارتست از اره ، رنده ، چکش ، انبردست ، گازانبر و قیچی باغبانی .
مرکز اصـلی فعالیـت دست اندرکان این صنعت اطراف آستانهٔ اشرفیه و مخصوصاً قریهٔ ْ کـورکـا ْ ، می باشد و به طور پراکنده در مناطق دیگر استان گیلان از جمله اطراف بندرکیاشهر و در صیقلان بازار جمعه نیز دیده می شود .
شیوهٔ کار مرواربافان شبیه بافت شعاعی بامبو است ، به این طریق که بافندگان ابتدا ترکه های درخت را که مادهٔ اولیهٔ مورد مصرفشان است انتخاب و آن تعداد از ترکه هایی را که قابلیت تقسیم شدن به دو ، سه یا چهار قسمت را دارند ، برش طولی داده و سپس از نظر اندازه به طول های مورد نیاز درآورده و در آب می خیسانند تا انعطاف پذیر و قابل استفاده شود .
در مرحلهٔ بافت ، تعداد چهار عدد از ترکه ها در کنار یکدیگر قرار گرفته و تعداد چهار یا پنج ترکهٔ دیگر بصورت متقاطع روی آنها قرار می گیرد تا تشکیل یک ستارهٔ هشت پر را بدهد آنگاه به وسیلهٔ ترکه های باریکتری مهار شده و بافنده با ترکه های نازک عمل بافت را به شیوهٔ یکی از زیر ، یکی از رو آغاز نموده و ترکه ها را به طور یکی در میان از لابلای ترکه هایی که قبلاً بطور متقاطع روی یکدیگر قرار گرفته عبور می دهد و اینکار را تا تکمیل قسمت کف شیئی که تولید آن مورد نظر است تعقیب می کند .
بعد از پایان کار بافت قسمت کف ، در محلی که قرار است از آنجا به لبهٔ کار بافته شود عموماً صنعتگران به بافت حالت مارپیچی داده و کار را به شیوهٔ قبلی ادامه می دهند و انتهای کار را نیز بصورت مارپیچ درآورده و سرتکه ها را به داخل قسمت مارپیچ خم می کنند .