∞ آیه شب نوزدهم ماه مبارک رمضان ∞

متن آیه:
 

ترجمه آیه:
 

آنچه را از کتاب (آسماني) به تو وحي شده تلاوت کن، و نماز را برپا دار، که نماز (انسان را) از زشتيها و گناه بازمي‏دارد، و ياد خدا بزرگتر است؛ و خداوند آنچه را انجام مي دهيد مي داند.
 

تفسیر آیه:
 

45- آنچه را از کتاب آسماني به تو وحي شده تلاوت کن، و نماز را بر پا دار که نماز (انسان را) از زشتي‏ها و منکرات باز مي‏دارد و خداوند مي‏داند شما چه کارهائي انجام مي‏دهيد.
تفسير:
نماز بازدارنده از زشتيها و بديها
بعد از پايان بخشهاي مختلفي از سرگذشت اقوام پيشين و پيامبران بزرگ و برخورد نامطلوب آنها با اين رهبران الهي، و پايان غم‏انگيز زندگي آنها، روي سخن را- براي دلداري و تسلي خاطر و تقويت روحيه و ارائه خط مشي کلي و جامع- به پيامبر کرده دو دستور به او مي‏دهد:
نخست مي‏گويد «آنچه را از کتاب آسماني (قرآن) به تو وحي شده تلاوت کن» (اتل ما اوحي اليک من الکتاب).
اين آيات را بخوان که هر چه مي‏خواهي در آن است: علم و حکمت، نصيحت و اندرز، معيار شناخت حق و باطل، وسيله نورانيت قلب و جان، و مسير حرکت هر گروه و هر جمعيت.
بخوان و در زندگيت به کار بند، بخوان و از آن الهام بگير، بخوان و قلبت
را به نور تلاوتش روشن کن.
بعد از بيان اين دستور که در حقيقت جنبه‏ي آموزش دارد، به دستور دوم مي‏پردازد که شاخه اصلي پرورش است، مي‏گويد: «و نماز را بر پا دار» (و اقم الصلوة).
سپس به فلسفه‏ي بزرگ نماز پرداخته مي‏گويد: «زيرا نماز انسان را از زشتيها و منکرات باز مي‏دارد» (ان الصلوة تنهي عن الفحشاء والمنکر).
طبيعت نماز از آنجا که انسان را به ياد نيرومندترين عامل بازدارنده يعني اعتقاد به مبدء و معاد مي‏اندازد داراي اثر بازدارندگي از فحشاء و منکر است.
انساني که به نماز مي‏ايستد، تکبير مي‏گويد، خدا را از همه چيز برتر و بالاتر مي‏شمرد، به ياد نعمتهاي او مي‏افتد، حمد و سپاس او مي‏گويد، او را به رحمانيت و رحيميت مي‏ستايد، به ياد روز جزاي او مي‏افتد، اعتراف به بندگي او مي‏کند، از او ياري مي‏جويد صراط مستقيم از او مي‏طلبد، و از راه کساني که غضب بر آنها شده و گمراهان به خدا پناه مي‏برد (مضمون سوره حمد).
بدون شک در قلب و روح چنين انساني جنبشي به سوي حق و حرکتي به سوي پاکي و جهشي به سوي تقوا پيدا مي‏شود.
براي خدا «رکوع» مي‏کند، و در پيشگاه او پيشاني بر خاک مي‏نهد، غرق در عظمت او مي‏شود و خودخواهي‏ها و خودبرتربيني‏ها را فراموش مي‏کند.
شهادت به يگانگي او مي‏دهد گواهي به رسالت پيامبر صلي اللَّه عليه و آله و سلم مي‏دهد.
بر پيامبرش درود مي‏فرستد و دست به درگاه خداي بر مي‏دارد که در زمره
بندگان صالح او قرار گيرد (تشهد و سلام).
همه اين امور موجي از معنويت در وجود او ايجاد مي‏کند، موجي که سد نيرومندي در برابر گناه محسوب مي‏شود.
اين عمل چند بار در شبانه روز تکرار مي‏گردد، هنگامي که صبح از خواب برمي‏خيزد در ياد او غرق مي‏شود.
در وسط روز هنگامي که غرق زندگي مادي شده ناگهان صداي تکبير مؤذن را مي‏شنود، برنامه خود را قطع کرده، به درگاه او مي‏شتابد، و حتي در پايان روز و آغاز شب پيش از آنکه به بستر استراحت رود با او راز و نياز مي‏کند و دل را مرکز انوار او مي‏سازد.
از اين گذشته به هنگامي که آماده مقدمات نماز مي‏شود خود را شستشو مي‏دهد پاک مي‏کند، حرام و غصب را از خود دور مي‏سازد و به بارگاه دوست مي‏رود همه‏ي اين امور تأثير بازدارنده در برابر خط فحشاء و منکرات دارد.
منتها هر نمازي به همان اندازه که از شرايط کمال و روح عبادت برخوردار است نهي از فحشاء و منکر مي‏کند، گاه نهي کلّي و جامع و گاه نهي جزئي و محدود.
ممکن نيست کسي نماز بخواند و هيچگونه اثري در او نبخشد هر چند نمازش صوري باشد هر چند آلوده گناه باشد، البته اين گونه نماز تأثيرش کم است، اين گونه افراد اگر همان نماز را نمي‏خواندند از اين هم آلوده‏تر بودند.
روشنتر بگوئيم: نهي از فحشاء و منکر سلسله مراتب و درجات زيادي دارد و هر نمازي به نسبت رعايت شرايط داراي بعضي از اين درجات است.
از آنچه در بالا گفتيم روشن مي‏شود سرگرداني جمعي از مفسران در تفسير اين آيه و انتخاب تفسيرهاي نامناسب بي‏جهت است، شايد آنها به همين دليل که ديده‏اند بعضي نماز مي‏خوانند و مرتکب گناه مي‏شوند و آيه را در معني مطلقش بدون سلسله مراتب ديده‏اند گرفتار شک و ترديد شده‏اند، و راههاي ديگري را در
تفسير آيه برگزيده‏اند.
از جمله بعضي گفته‏اند: نماز انسان را از فحشاء و منکر باز مي‏دارد مادام که مشغول نماز است!!
چه حرف عجيبي؟ اين مزيتي براي نماز نيست، بسياري از اعمال چنين است.
بعضي ديگر گفته‏اند اعمال و اذکار نماز به منزله جمله‏هائي است که هر يک انسان را از فحشاء و منکر نهي مي‏کند، مثلا تکبير و تسبيح و تهليل هر کدام به انسان مي‏گويد گناه مکن، حال انسان گوش به اين نهي مي‏دهد يا نه؟ مطلب ديگري است.
اما آنها که آيه فوق را چنين تفسير کرده‏اند از اين حقيقت غافل شده‏اند که نهي در اينجا فقط «نهي تشريعي» نيست، بلکه «نهي تکويني» است، ظاهر آيه اين است که نماز اثر بازدارنده دارد و تفسير اصلي همان است که در بالا گفتيم، البته مانعي دارد که بگوئيم نماز هم نهي تکويني از فحشاء و منکر مي‏کند و هم نهي تشريعي.
به چند حديث توجه کنيد:
1- در حديثي از پيامبر گرامي اسلام صلي اللَّه عليه و آله و سلم چنين مي‏خوانيم که فرمود: من لم تنهه صلاته عن الفحشاء والمنکر لم يزدد من اللَّه الا بعداً: «کسي که نمازش او را از فحشاء و منکر باز ندارد هيچ بهره‏اي از نماز جز دوري از خدا حاصل نکرده است»!.
2- در حديث ديگري از همان حضرت چنين آمده: لا صلوة لمن لم يطع الصلوة، و طاعة الصلوة ان ينتهي عن الفحشاء والمنکر: «کسي که اطاعت فرمان نماز نکند نمازش نماز نيست، و اطاعت نماز آن است که نهي آن را از فحشاء و منکر به کار بندد».
3- و در حديث سومي از همان بزرگوار چنين مي‏خوانيم: که جواني از انصار نماز را با پيامبر صلي اللَّه عليه و آله و سلم ادا مي‏کرد اما با اين حال آلوده‏ي گناهان زشتي بود اين ماجرا را به پيامبر صلي اللَّه عليه و آله و سلم عرضه داشتند فرمود: ان صلاته تنهاه يوماً: «سرانجام نمازش روزي او را از اين اعمال پاک مي‏کند».
4- اين اثر نماز بقدري اهميت دارد که در بعضي از روايات اسلامي به عنوان معيار سنجش نماز مقبول و غير مقبول از آن ياد شده، چنانکه امام صادق عليه‏السلام مي‏فرمايد: من احب ان يعلم اقبلت صلوته ام لم تقبل؟ فلينظر: هل منعت صلوته عن الفحشاء والمنکر؟ فبقدر ما منعته قبلت منه!: «کسي که دوست دارد ببيند آيا نمازش مقبول درگاه الهي شده يا نه؟ بايد ببيند آيا اين نماز او را از زشتيها و منکرات باز داشته يا نه؟ به همان مقدار که بازداشته نمازش قبول است»!.
در دنباله‏ي آيه اضافه مي‏فرمايد «ذکر خدا از آن هم برتر و بالاتر است» (و لذکر اللَّه اکبر).
ظاهر جمله‏ي فوق اين است که بيان فلسفه‏ي مهمتري براي نماز مي‏باشد، يعني يکي ديگر از آثار و برکات مهم نماز که حتي از نهي از فحشاء و منکر نيز مهمتر است آنست که انسان را به ياد خدا مي‏اندازد که ريشه و مايه‏ي اصلي هر خير و سعادت است، و حتي عامل اصلي نهي از فحشاء و منکر نيز همين «ذکر اللَّه» مي‏باشد، در واقع برتري آن به خاطر آنست که علت و ريشه محسوب مي‏شود.
اصولا ياد خدا، مايه‏ي حيات قلوب و آرامش دلها است، و هيچ چيز به پايه‏ي آن نمي‏رسد: الا بذکر اللَّه تطمئن القلوب: «آگاه باشيد ياد خدا مايه‏ي اطمينان دلها است» (سوره رعد آيه 28).
اصولا روح همه‏ي عبادات- چه نماز و چه غير آن- ذکر خدا است، اقوال نماز، افعال نماز، مقدمات نماز، تعقيبات نماز، همه و همه در واقع، ياد خدا را در دل انسان زنده مي‏کند.
قابل توجه اينکه در آيه 14 سوره طه اشاره به اين فلسفه اساسي نماز شده و خطاب به موسي مي‏گويد: اقم الصلوة لذکري: «نماز را بر پا دار تا به ياد من باشي».
ولي مفسران بزرگ براي جمله‏ي بالا تفسيرهاي ديگري ذکر کرده‏اند که در بعضي از روايات اسلامي نيز اشاراتي به آن تفسيرها شده، از جمله اينکه: منظور از جمله فوق اين است که «ياد خدا از شما به وسيله‏ي رحمت» برتر از «ياد شما از او بوسيله‏ي طاعت» است.
ديگر اينکه ذکر خدا از نماز برتر و بالاتر است چرا که روح هر عبادتي ذکر خدا است.
اين تفسيرها که بعضاً در روايات اسلامي نيز آمده، ممکن است اشاره به بطون آيه بوده باشد، وگرنه ظاهر آن با معني اول همآهنگتر است، زيرا در اکثر مواردي که ذکر اللَّه به کار رفته، منظور ياد کردن مردم از خدا است، و آيه‏ي فوق نيز همين معني را تداعي مي‏کند، ولي البته ياد کردن خدا از بندگان مي‏تواند به عنوان يک نتيجه‏ي مستقيم براي ياد بندگان از خدا بوده باشد، و به اين ترتيب تضاد ميان دو معني بر طرف مي‏شود.
در حديثي از «معاذ بن جبل» چنين آمده است: «هيچ يک از اعمال آدمي براي نجات او از عذاب الهي برتر از ذکر اللَّه نيست، از او پرسيدند حتي جهاد در راه خدا؟ گفت: آري زيرا خداوند مي‏فرمايد: و لذکر اللَّه اکبر».
ظاهر اين است که معاذ بن جبل اين سخن را از کلام پيامبر صلي اللَّه عليه و آله و سلم استفاده کرده زيرا خود او نقل مي‏کند که از پيامبر خدا پرسيدم: کدام عمل از همه اعمال برتر است فرمود: ان تموت و لسانک رطب من ذکر اللَّه عز و جل: «اينکه به هنگام مردن زبان تو به ذکر خداوند بزرگ مشغول باشد.
و از آنجا که نيات انسانها و ميزان حضور قلب آنها در نماز و سائر عبادات بسيار متفاوت است در پايان آيه مي‏فرمايد: «و خدا مي‏داند چه کارهائي را انجام مي‏دهيد» (واللَّه يعلم ما تصنعون).
چه اعمالي را که در پنهان انجام مي‏دهيد يا آشکار، چه نياتي را که در دل داريد، و چه سخناني که بر زبان جاري مي‏کنيد.
نکته:
تأثير نماز در تربيت فرد و جامعه
گرچه نماز چيزي نيست که فلسفه‏اش بر کسي مخفي باشد، ولي دقّت در متون آيات و روايات اسلامي ما را به ريزه‏کاريهاي بيشتري در اين زمينه رهنمون مي‏گردد:
1- روح و اساس و هدف و پايه و مقدمه و نتيجه و بالاخره فلسفه نماز همان ياد خدا است، همان «ذکر اللَّه» است که در آيه‏ي فوق بعنوان برترين نتيجه بيان شده است.
البته ذکري که مقدمه‏ي فکر، و فکري که انگيزه‏ي عمل بوده باشد، چنانکه در حديثي از امام صادق عليه‏السلام آمده است که در تفسير جمله‏ي و لذکر اللَّه اکبر فرمود: ذکر اللَّه عند ما احل و حرم «ياد خدا کردن به هنگام انجام حلال و حرام» (يعني به ياد خدا بيفتد به سراغ حلال برود و از حرام چشم بپوشد).
2- نماز وسيله‏ي شستشوي از گناهان و مغفرت و آمرزش الهي است چرا که خواه ناخواه نماز انسان را دعوت به توبه و اصلاح گذشته مي‏کند، لذا در حديثي مي‏خوانيم: پيامبر صلي اللَّه عليه و آله و سلم از ياران خود سؤال کرد: لو کان علي باب دار احدکم نهر و اغتسل في کل يوم منه خمس مرات اکان يبقي في جسده من الدرن شي‏ء؟ قلت لا، قال: فان مثل الصلوة کمثل النهر الجاري کلما صلي کفرت ما بينهما من الذنوب: «اگر بر در خانه‏ي يکي از شما نهري از آب صاف و پاکيزه باشد و در هر روز پنج بار خود را در آن شستشو دهد، آيا چيزي از آلودگي و کثافت در بدن او مي‏ماند؟».
در پاسخ عرض کردند: نه، فرمود: «نماز درست همانند اين آب جاري است، هر زمان که انسان نمازي مي‏خواند گناهاني که در ميان دو نماز انجام شده است از ميان مي‏رود».
و به اين ترتيب جراحاتي که بر روح و جان انسان از گناه مي‏نشيند، با مرهم نماز التيام مي‏يابد و زنگارهائي که بر قلب مي‏نشيند زدوده مي‏شود.
3- نماز سدّي در برابر گناهان آينده است، چرا که روح ايمان را در انسان تقويت مي‏کند، و نهال تقوي را در دل پرورش مي‏دهد، و مي‏دانيم «ايمان» و «تقوي» نيرومندترين سدّ در برابر گناه است، و اين همان چيزي است که در آيه‏ي فوق به عنوان نهي از فحشاء و منکر بيان شده است، و همان است که در احاديث متعددي مي‏خوانيم: افراد گناهکاري بودند که شرح حال آنها را براي پيشوايان اسلام بيان کردند فرمودند: غم مخوريد، نماز آنها را اصلاح مي‏کند و کرد.
4- نماز، غفلت‏زدا است، بزرگترين مصيبت براي رهروان راه حق آن است که هدف آفرينش خود را فراموش کنند و غرق در زندگي مادي و لذائذ
زودگذر کردند، اما نماز به حکم اينکه در فواصل مختلف، و در هر شبانه روز پنج بار انجام مي‏شود، مرتباً به انسان اخطار مي‏کند، هشدار مي‏دهد، هدف آفرينش او را خاطر نشان مي‏سازد، موقعيت او را در جهان به او گوشزد مي‏کند و اين نعمت بزرگي است که انسان وسيله‏اي در اختيار داشته باشد که در هر شبانه روز چند مرتبه قويا به او بيدار باش گويد.
5- نماز خودبيني و کبر را درهم مي‏شکند، چرا که انسان در هر شبانه روز هفده رکعت و در هر رکعت دو بار پيشاني بر خاک در برابر خدا مي‏گذارد، خود را ذره‏ي کوچکي در برابر عظمت او مي‏بيند، بلکه صفري در برابر بي‏نهايت.
پرده‏هاي غرور و خودخواهي را کنار مي‏زند، تکبر و برتري‏جوئي را درهم مي‏کوبد.
به همين دليل علي عليه‏السلام در آن حديث معروفي که فلسفه‏هاي عبادات اسلامي در آن منعکس شده است بعد از ايمان، نخستين عبادت را که نماز است با همين هدف تبيين مي‏کند مي‏فرمايد: فرض اللَّه الايمان تطهيراً من الشرک والصلوة تنزيهاً عن الکبر...: «خداوند ايمان را براي پاکسازي انسانها از شرک واجب کرده است و نماز را براي پاکسازي از کبر».
6- نماز وسيله‏ي پرورش، فضائل اخلاق و تکامل معنوي انسان است، چرا که انسان را از جهان محدود ماده و چهار ديوار عالم طبيعت بيرون مي‏برد، به ملکوت آسمانها دعوت مي‏کند، و با فرشتگان همصدا و همراز مي‏سازد، خود را بدون نياز به هيچ واسطه در برابر خدا مي‏بيند و با او به گفتگو برمي‏خيزد.
تکرار اين عمل در شبانه روز آنهم با تکيه روي صفات خدا، رحمانيت و رحيميت و عظمت او مخصوصاً با کمک گرفتن از سوره‏هاي مختلف قرآن بعد از حمد که بهترين دعوت کننده به سوي نيکيها و پاکيها است اثر قابل ملاحظه‏اي
در پرورش فضائل اخلاقي در وجود انسان دارد.
لذا در حديثي از امير مؤمنان علي عليه‏السلام مي‏خوانيم که در فلسفه نماز فرمود: الصلوة قربان کلي تقي: «نماز وسيله‏ي تقرب هر پرهيزکاري به خدا است».
7- نماز به سائر اعمال انسان ارزش و روح مي‏دهد- چرا که نماز روح اخلاص را زنده مي‏کند، زيرا نماز مجموعه‏اي است از نيت خالص و گفتار پاک و اعمال خالصانه، تکرار اين مجموع در شبانه روز بذر ساير اعمال نيک را در جان انسان مي‏پاشد و روح اخلاص را تقويت مي‏کند.
لذا در حديث معروفي مي‏خوانيم که امير مؤمنان علي عليه‏السلام در وصاياي خود بعد از آن که فرق مبارکش با شمشير ابن‏ملجم جنايتکار شکافته شد فرمود: اللَّه اللَّه في الصلوة فانها عمود دينکم: «خدا را خدا را درباره‏ي نماز، چرا که ستون دين شما است».
مي‏دانيم هنگامي که عمود خيمه درهم بشکند يا سقوط کند هر قدر طنابها و ميخهاي اطراف محکم باشد اثري ندارد، همچنين هنگامي که ارتباط بندگان با خدا از طريق نماز از ميان برود اعمال ديگر اثر خود را از دست خواهد داد.
در حديثي از امام صادق عليه‏السلام مي‏خوانيم: اول ما يحاسب به العبد الصلوة فان قبلت قبل سائر عمله، و ان ردت رد عليه سائر عمله: «نخستين چيزي که در قيامت از بندگان حساب مي‏شود نماز است اگر مقبول افتاد سائر اعمالشان قبول مي‏شود، و اگر مردود شد سائر اعمال نيز مردود مي‏شود»!
شايد دليل اين سخن آن باشد که نماز رمز ارتباط خلق و خالق است، اگر به طور صحيح انجام گردد قصد قربت و اخلاص که وسيله قبولي سائر اعمال است در او زنده مي‏شود، وگرنه بقيه‏ي اعمال او مشوب و آلوده مي‏گردد و از درجه اعتبار
ساقط مي‏شود.
8- نماز قطع نظر از محتواي خودش با توجه به شرائط صحت دعوت به پاکسازي زندگي مي‏کند، چرا که مي‏دانيم مکان نمازگزار، لباس نمازگزار، فرشي که بر آن نماز مي‏خواند، آبي که با آن وضو مي‏گيرد و غسل مي‏کند، محلي که در آن غسل و وضو انجام مي‏شود بايد از هرگونه غصب و تجاوز به حقوق ديگران پاک باشد کسي که آلوده به تجاوز و ظلم، ربا، غصب، کم‏فروشي، رشوه‏خواري و کسب اموال حرام باشد چگونه مي‏تواند مقدمات نماز را فراهم سازد؟ بنابراين تکرار نماز در پنج نوبت در شبانه روز خود دعوتي است به رعايت حقوق ديگران.
9- نماز علاوه بر شرائط صحت شرائط قبول، يا به تعبير ديگر شرائط کمال دارد که رعايت آنها نيز يک عامل مؤثر ديگر براي ترک بسياري از گناهان است.
در کتب فقهي و منابع حديث، امور زيادي به عنوان موانع قبول نماز ذکر شده است از جمله مسأله شرب خمر است که در روايات آمده: لا تقبل صلوة شارب الخمر اربعين يوماً الا ان يتوب: «نماز شرابخوار تا چهل روز مقبول نخواهد شد مگر اينکه توبه کند».
و در روايات متعددي مي‏خوانيم: از جمله کساني که نماز آنها قبول نخواهد شد پيشواي ستمگر است».
و در بعضي از روايات ديگر تصريح شده است که نماز کسي که زکات نمي‏پردازد قبول نخواهد شد، و همچنين روايات ديگري که مي‏گويد: خوردن غذاي حرام يا عجب و خودبيني از موانع قبول نماز است، پيدا است که فراهم کردن اين شرايط قبولي تا چه حد سازنده است؟
10- نماز روح انضباط را در انسان تقويت مي‏کند، چرا که دقيقاً بايد در اوقات معيني انجام گيرد که تأخير و تقديم آن هر دو موجب بطلان نماز، است همچنين آداب و احکام ديگر در مورد نيت و قيام و قعود و رکوع و سجود و مانند آن که رعايت آنها، پذيرش انضباط را در برنامه‏هاي زندگي کاملاً آسان مي‏سازد.
همه‏ي اينها فوائدي است که در نماز، قطع نظر از مسأله جماعت وجود دارد و اگر ويژگي جماعت را بر آن بيفزائيم- که روح نماز همان جماعت است- برکات بي‏شمار ديگري دارد که اينجا جاي شرح آن نيست، بعلاوه کم و بيش همه از آن آگاهيم.
گفتار خود را در زمينه فلسفه و اسرار نماز با حديث جامعي که از امام علي بن موسي الرضا عليه‏السلام نقل شده پايان مي‏دهيم:
امام در پاسخ نامه‏اي که از فلسفه‏ي نماز در آن سؤال شده بود چنين فرمود:
علت تشريع نماز اين است که توجه و اقرار به ربوبيت پروردگار است، و مبارزه‏ي با شرک و بت‏پرستي، و قيام در پيشگاه پروردگار در نهايت خضوع و نهايت تواضع، و اعتراف به گناهان و تقاضاي بخشش از معاصي گذشته، و نهادن پيشاني بر زمين همه روز براي تعظيم پروردگار.
و نيز هدف اين است که انسان همواره هشيار و متذکر باشد، گرد و غبار فراموشکاري بر دل او ننشيند، مست و مغرور نشود، خاشع و خاضع باشد، طالب و علاقمند افزوني در مواهب دين و دنيا گردد.
علاوه بر اينکه مداومت ذکر خداوند در شب و روز که در پرتو نماز حاصل مي‏گردد، سبب مي‏شود که انسان مولا و مدبر و خالق خود را فراموش نکند، روح سرکشي و طغيانگري بر او غلبه ننمايد.
و همين توجه به خداوند و قيام در برابر او، انسان را از معاصي باز مي‏دارد و از انواع فساد جلوگيري مي‏کند.
جزء 21 قرآن مجيد
از آيه 46 سوره عنکبوت
 

بحث و گفتگو پیرامون آیه
 

سفارش به نماز به عنوان یک عبادت. نه اینکه خداوند خود احتیاجی به این عبادت داشته باشه بلکه ما بندگان به آن احتیاج داریم. چون خداوند سفارش کرده که نماز را برپادار زیرا نماز تو را از زشتی ها و کارهای بد بازمی دارد.
 

تطبیق مفاهیم آیه با روحیات و منش و رفتار خودمان
 

برای اینکه کار بد نکنیم لازم کارهای خوب دیگه ای بکنیم که نتیجه اش بازداشتن ما از کارهای بد می شه و البته خود نکردن اون کارها هم مهمه ولی گاهی توفیق می خواد که لازمه قبلش کارهای خوبی بکنیم از جمله نماز خواندن که خداوند تأکید بر انجامش کرده و نتیجه اش را هم دوری از کارهای زشت و بد بیان کرده.
 

به کار بستن آیه در زندگی شخصیمان
 

باید ایمان و اعتقاد و اعتمادمون رو به خدا قوی تر کنیم و به راهنمایی هایش عمل کنیم. وقتی می فرماید نماز بخوانید تا از کارهای زشت و بد دور باشید باید باور داشته باشیم که قطعاً همینطور است. خواندن نماز هم شرایطی دارد. به وقت و چه بهتر اول وقت باشد، به جماعت هم خوب است، با توجه کامل و .... .