کنسولگری روسیه در گرگان مربوط به دوره صفویه است و یکی از دیدنی های تاریخی این شهر به حساب می آید اما این بنا این روزها به حال خود رها شده و بعد از اجاره 99 ساله که مهلت آن نیز به اتمام رسیده، هنوز بدون متولی است.

اما این بنا چیست و چرا وسط گرگان ساخته شده؟
کنسولگری از دو ساختمان شامل ورودی و عمارت اصلی تشکیل شده است. ساختمان ورودی بنابه صورت دو طبقه از آجر و اندود گچ و خاک ساخته شده و با لایه ای از رنگ زرد پوشیده شده است.

 طبقه همکف ساختمان ورودی شامل یک درب چوبی ،دو ستون آجری با مقطع مدور با طاقهای هلالی نیم دایره است. نمای خارجی طبقه اول شامل در ب و پنجره های چوبی و تراسی است که با نرده های خراطی شده تزئین یافته است.

ساختمان اصلی کنسولگری که به صورت عمارت کلاه فرنگی در وسط باغ قرار دارد، در دو طبقه با سازه آجری بر روی کرسی چینی به ارتفاع80 سانتی متر و اندود گچ ساخته شده است که همانند نمای ورودی در بخشهائی از آن لایه ای از رنگ زرد بر روی اندود بچشم می خورد.

نمای شمالی عمارت با بازشوهای هلالی متعدد و نماهای غربی و جنوبی با بازشوهای تخت متعدد از یکنواختی خارج شده‌اند.

نمای شرقی عمارت شامل ایوانی است که ستونهای چوبی آن بر روی چهار جرز نیم دایره آجری در طبقه همکف قرار گرفته است.

پوشش عمارت اصلی و ورودی بنا در حال حاضر شیروانی و حلب پوش است که در تعمیرات گذشته جای پوشش سفالین را گرفته است.

محوطه باغ که با ترکیبی ار آجر و سنگ فرش شده بود شامل تعدادی حوض، باغچه و جوی آب بوده وحیاط هم با دیوارهای آجری و سرچین سفالی محصور شده بود که در حال حاضر اثر چندانی باقی از آنها باقی نمانده است.

برای تهیه آب آشامیدنی کنسولگری، در سال 1295 خورشیدی جاده ای در ضلع جنوبی دیوار شهر به سمت خیابان سرخواجه کشیده شد تا بتواند آب مورد نیاز را با کالسکه به راحتی به بنا حمل کنند که این جاده خیابان ملل فعلی است.

ساختمان کنسولگری روسیه در ضلع جنوبی خیابان امام خمینی و ضلع غربی امام زاده بی بی هور و بی بی گل در محله شیرکش واقع شده است.