راه و بی راه (هر شب یک شبهه)ویژه ماه رمضان

آیا امام زمان (عج) از زمان ظهور خود خبر دارد؟

اگر امر ظهور، جز در علم مکنون الهی که کل عالم هستی مخلوق و محضر اوست، وقت تعیین شده‌ی خاصی داشت، لابد حضرتش نیز به تعلیم الهی از آن آگاه می‌شدند.

برخی گمان می‌کنند که خداوند متعال یک وقت معینی و غیر قابل تغییری، مانند فلان سال و فلان روز را برای ظهور تغیین کرده است، منتهی کسی از آن آگاه نمی‌باشد؛ در حالی که چنین نیست، بلکه "امر ظهور" نیز مشروط است، به همین دلیل می‌گویند: «بداء حاصل می‌شود».

جهت روشن‌تر شدن موضوع، به این مثال توجه نمایید: فرض کنید که خداوند متعال برای بنده و جنابعالی و دیگران، وقت مرگ معین کرده است. مثلاً طول عمری صد ساله که در فلان روز، ساعت و لحظه به پایان می‌رسد. آیا معنایش این است که هر چه بشود، باز شخص صد سال عمر می‌کند؟ خیر؛ بلکه خدا مقدرات دیگری هم دارد. مثل بخشی را که در اختیار انسان گذاشته است. پس انسان با اعمال خود این عمر را کوتاه می‌کند و با اعمال دیگری عمر را طولانی می‌کند، اما اگر هیچ عاملی سبب کاهش عمر نگردد، بالاخره اجلش در تاریخ مقرر سر می‌رسد و گرنه زودتر از دنیا می‌رود.

به عنوان مثال: انسان هوا را آلوده می‌کند، عمرش کوتاه‌تر از وقت معین می‌شود – در خواب و خوراک مراعات نمی‌کند، باز عمرش کوتاه‌تر می‌شود – می‌ترسد، عمرش کوتاه می‌شود – عصبانی می‌شود، حسد می‌برد، حرص می‌خورد، عمرش کوتاه می‌شود – گناه می‌کند، عمرش کوتاه‌تر می‌شود - در حادثه‌ای به قتل می‌رسد و یا خودکشی می‌کند، عمرش کوتاه‌تر می‌شود ...؛ از سوی دیگر ایمان می‌آورد، به فضل الهی امیدوار است و این ایمان و امید سبب افزایش طول عمرش می‌گردد – نماز اول وقت می‌خواند و اهل نماز شب می‌شود، عمرش طولانی می‌شود – در خواب و خوراک و بهداشت رعایت دارد، عمرش طولانی می‌شود – از دعا، صله ارحام و صدقه و نیکی به والدین و خوش اخلاقی، غفلت نمی‌کند، سبب طول عمرش می‌گردد و ... – اما این طولف عمر، بیشتر از آن حد که اجلِ معین است، نمی‌گردد.

حدیث:  قال الصادق(ع): «مَنْ يَمُوتُ بالذُنوب أَكْثَرُ مِمَّنْ يَمُوتُ بالآجال وَ مَنْ يَعيشُ بالإحْسان أَكْثَرُ ممَّن يَعيشُ بالأَعمار». (بحار70/354)

ترجمه: آنها كه بر اثر گناه می‏ميرند از آنها كه با مرگ طبيعی از دنيا می‏روند بيشترند!، و آنها كه بر اثر نيكوكاری عمر مي‏كنند از آنها كه با عمر طبيعی زندگی می‏نمايند زيادترند.

زمان ظهور:

زمان ظهور نیز همین‌طور است. یک وقت معینی دارد، اما بخشی از مقدرات آن در اختیار انسان قرار گرفته است، که اگر چنین نبود، نه تنها دعا یا تلاش برای تعجیل در ظهور هیچ اثری نداشت، بلکه "انتظار" نیز معنا و مفهوم و اثر خودش را از دست می‌داد.

یک زمان معینی برای ظهور حضرت مهدی علیه السلام، مقدر شده است، اما با حوادثی در این وقت تعجیل می‌گردد و به جلو می‌افتد و با حوادث دیگری تأخیر ایجاد می‌شود و به عقب می‌افتد، اما در هر حال از آن وقت نهایی مقدر شده دیرتر نمی‌شود.

امر ظهور و وقت آن:

ظهور امام زمان علیه السلام، پیدایش یا تولد ایشان نیست، انتظار نیز انتظار به دنیا آمدن ایشان نیست (چرا که در نیمه شعبان سال 255 هجری این اتفاق افتاد)، بلکه ظهور، امر قیام ایشان برای ریشه کنی حکومت‌های استکباری و نظام ظلم حاکم بر جهان و متقابلاً برقراری حکومت جهانی عدل است و "انتظار" نیز، انتظار چنین رخ دادی می‌باشد.

بدیهی است که قیام، انقلاب و بالاخره ظفر و حاکمیت، مشروط به شرایط و مساعد بودن زمینه‌ها می‌باشد. از این رو گاهی شرایط کاملاً نامساعد می‌شود، مثل این که مسلمانان در خواب غفلت فرو روند، به اندک لقمه‌ی چرب و شیرینی که اربابان مقابل آنها بیاندازند، خوشحال و ممنون می‌شوند، احتمالاً نماز می‌خوانند، اما حماقت تمام وجودشان را گرفته است و ...؛ وقت ظهور به تعویق و تأخیر می‌افتد، چرا که شرایط برای چنین تحول بزرگی مساعد نمی‌باشد – اما در یک برهه، شرایط مردم متغیر می‌شود، از خواب غفلت بیدار می‌شوند،  بیداری اسلامی، سبب خیزش مسلمانان می‌گردد، مردم به خدا و قیامت و اسلام توجه می‌کنند، مبارزه می‌کنند، دعا می‌کنند، تلاش و جهاد می‌کنند و ...، در این صورت شرایط مساعد شده و در وقت ظهور تعجیل می‌شود. حال اگر همین مردم، دوباره غفلت کنند، سستی کنند، به سلطه و لبخند فرعون راضی شوند و چشم به لطف او داشته باشند، باز شرایط نامساعد شده و ظهور به تعویق می‌افتد، اما از سرآمدش دیرتر نمی‌شود.

حضرت مهدی علیه السلام:

از این رو، وجود مقدس حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف، خودشان از منتظران هستند و اساساً وقتی بیان می‌شود که "برترین عبادت، انتظار فرج است"، شخص امام معصوم، خود سرآمد چنین عبادت و عبادت کنندگانی می‌باشند. ایشان نیز منتظر هستند تا امر قیام از سوی ربّ العالمین برای ایشان صادر گردد، لذا به شیعیان خود مکرر توصیه کرده‌اند که وحدت داشته باشند، از گناه دوری گزینند، برای تعجیل در ظهور دعا و تلاش کنند و ... . پس اگر یک وقت قطعی و غیر قابل تغییری داشت که دیگر این موارد معنا نداشت.

با توجه به این شرایط است که گفته می‌شود: ظهور ممکن است ساعتی دیگر باشد، یا فردا باشد (إن شاء الله)، یا پنج، ده ... یا صد سال دیگر باشد. از این رو تأکید می‌شود که اولاً به معنای درست "منتظر" باشید، ثانیاً برای تعجیل در امر ظهور حضرتش، تلاش و دعا بنمایید و ثالثاً هیچ گاه وقت معینی برای آن بیان ندارید که اگر کسی وقت بگذارد، خودش دروغگو است.

حدیث:

الإمامُ الصّادقُ عليه السلام: كَذَبَ المُوَقِّتونَ ، ما وَقَّتْنا فيما مضى ، و لا نُوقِّتُ فيما يُستَقْبَلُ. (الغيبة للطوسي، 426 / 412)

ترجمه: امام صادق عليه السلام‌: وقت گذاران دروغ مى گويند. ما در گذشته، وقت [ظهور] را تعيين نكرده‌ايم و در آينده نيز تعيين نمى‌كنيم.

ظهور متصل یا ناگهانی:

در مورد امر ظهور دقت کنیم که مثل مرگ و قیامت است. از سویی در احادیث تصریح شده است که ناگهانی حادث می‌شود و از سویی دیگر می‌دانیم که امری مستمر و متصل می‌باشد و به همین دلیل در آن "بداء" حاصل می‌شود و تعجیل و تأخیر در آن راه دارد.

توجه کنیم به این "مرگ" که یک امر ناگهانی است، در یک لحظه وقتش فرا می‌رسد، فرشته مرگ هر کسی در آن لحظه به سراغش می‌آید و او را در حالی که باشد، قبض روح می‌کند. اما از سوی دیگر، مرگ امری مستمر و متصل است. هر لحظه اتفاق می‌افتد، سال‌های پیش، روزهای پیش و ساعت‌های پیش کجا هستند و چه شد؟ حتی لحظه‌ای که آغاز به خواندن این متن کردید، الان مُرده است و دیگر بازگشتی هم برایش نمی‌باشد و لحظه‌ی بعدی، به مثابه همان حشر و زنده شدن مجدد است.

امیرالمؤمنین علیه السلام می‌فرمایند: «هر نفسی که مرد (انسان) می‌کشد، گامیست که به سوی مرگ می‌نهد.»

ظهور نیز همین طور است، ما در عصر ظهور هستیم و گام به گام ظهور است، اما یک آن، گام آخر فرا می‌رسد.

انقلاب اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلام، به رهبری ولی فقیه – پرآوازه شدن نام اسلام در سرتاسر جهان – به راه افتادن موج بیداری اسلامی – حساس‌تر شدن دشمنان اسلام – دو قطبی شدن جهان به «استکبار و اسلام» - دو شعبه شدن اسلام به «اسلام ناب محمدی صلوات الله علیه و آله» و نیز «اسلام امریکایی و اسرائیلی» - پیدایش اسلام سفیانی در مصادیقی چون: وهابیت، القاعده، طالبان، تکفیری، سلفی، داعش و ... – بلند شدن ندایی که همگان می‌شوند و یکی می‌گوید: اسلام ناب محمدی (ص) و ولایی بر حق است – دیگری می‌گوید: اسلام سفیانی حق است و ...، همه مشابه اخباری است که در روایت به عنوان علائم ظهور بر آن تصریح شده است.

پس امر ظهور گام به گام رخ می‌دهد، همین الان هم ظهور است و در یک زمان، آن گام آخر می‌رسد که حضرتش به صورت علنی، قیام خود را از کعبه مکرمه آغاز نموده و به جهانیان اعلام می‌دارند. پس این ماییم که باید بکوشیم هر چه زودتر به این نقطه برسیم و زمان رسیدن نیز به تناسب حال و احوال و مواضع و اقدامات ما، تأخیر و تعجیل دارد، اما از اجل (پایان دوره و سرآمد) نهایی‌اش تأخیر نمی‌کند.

پس اگر احساس می‌کنیم که کار خاصی از دستمان بر نمی‌آید، دست به دعا بلند کنیم – تا اگر پرسیدند: تو برای تعجیل در ظهور ما چه کردی؟ بگوییم: کار خاصی از دستمان نیامد، اما به درگاه الهی دعا کردیم.

الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم.

وَ عَجِّلْ لِوَلِيِّكَ الْفَرَجَ وَ الْعَافِيَةَ وَ النَّصْر (مصباح‏ المتهجد ص : 58)

اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنْ أَنْصَارِهِ وَ أَعْوَانِهِ وَ الذَّابِّينَ عَنْهُ وَ الْمُسَارِعِينَ إِلَيْهِ فِي قَضَاءِ حَوَائِجِهِ وَ الْمُحَامِينَ عَنْهُ وَ السَّابِقِينَ إِلَى إِرَادَتِهِ وَ الْمُسْتَشْهَدِينَ بَيْنَ يَدَيْه.‏ (دعای عهد / مفاتیح / بحارالأنوار ج 53، ص، 96)