سرزمین مادری/ قدمت ۶۰۰۰ ساله گوهرتپه

سرزمین مادری/ قدمت ۶۰۰۰ ساله گوهرتپه
چهارشنبه 20 خرداد 1394  11:51 AM

گوهرتپه در شرق مازندران و از توابع بهشهر است. گوهرتپه از اواخر دوران نوسنگی ( ۶۰۰۰ سال پیش ) بتدریج از حالت روستا خارج شده و بصورت یک شهر در هزاره سوم قبل از میلاد (۵۰۰۰سال پیش) در آمده است.

گوهرتپه بهشهر که در واقع یک دانشگاه باستان شناسی و انسان شناسی است، همواره مورد توجه محافل باستان‌شناسی داخلی و بین المللی قرار دارد

 

گوهرتپه در دو کیلومتری شمال غربی بهشهر رستمکلا واقع شده است و در سال 1379 در پی بررسی های هیئت باستان شناسی مورد بررسی و مطالعات مقدماتی قرار گرفته است

 

تحتانی ترین لایه های فرهنگی گوهرتپه، متعلق به شکل گیری نخستین استقرارهای انسانی در دوران کالکولیتیک یا مس و سنگ در هزاره پنجم قبل از میلاد بوده که در عصر برنز یا مفرغ با تجلی و ظهور برخی از جنبه های شهرنشینی کامل شده است. سطوح فوقانی کارگاههای باستان شناسی را عموما تدفینهای متعلق به دوران اواخر برنز و عصر آهن در برگرفته که مطالعات در این زمنیه ادامه دارد

 

نتایج پنج فصل کاوش باستان شناسی در گوهرتپه، بقایایی از معماری متعلق به فضاهای مسکونی و صنعتی، گورستان و مجموعه بزرگی از اشیاء فرهنگی شامل ظروف سفالی، جنگ افزارهای فلزی، زیورآلات، مصنوعات سنگی، گلی و استخوانی از قبیل ابزارها، پیکرک‌ها، انواع مهر، مهره و ... بدست آورده است که هرکدام با توجه به تکنولوژی ساخت و فرم آن در دوره های فرهنگی خاصی طبقه بندی شده است

 

گوهرتپه در 50 هکتار یکی از مهمترنی و بزرگترین مکانهای آغاز شهرنشینی در قسمت جنوب و جنوب شرقی دریای خزر است. کشف بقایایی از معماری، استفاده از سنگ را در پی بناهای مسکونی نشان می دهد و دیوارها اغلب چینه ای و یا خشتی بوده و اندودی از کاهگل در سطوح داخلی و خارجی آن بکار رفته است.سقف بنا را نیز ردیف‌هایی از تیرک‌های چوبی و پوششی از گیاهان بومی منطقه تشکیل می‌دهد که با لایه ای کاهگی پوشانده شده است

 

 

تعدادی از تدفینهای مورد شناسایی در لایه های تحتانی گوهرتپه در زیرکف سازه های معماری، اعم از مسکونی و یا صنعتی قرار گرفته، اما سطوح فوقانی کارگاههای کاوش را باید فضایی متعلق به یک گورستان دوره اواخر برنز و عصر آهن بدانیم.مردگان داخل چاله‌های بیضی شکل ساده و یا برخوردار از نوع معماری ساده و در برخی موارد در خمره های سفالی قرار گرفته اند و ماحصل مطالعات انسان شناسی توسط دکتر ارکاردپوش استاد دانشگاه ورشو لهستان نشان می دهد که این مردمان اغلب در میانسالی و بر اثر بروز انواع مختلفی از بیماری از پای درآمده اند

 

 

طبق بررسی های اولیه در گوهرتپه، مقادیر قابل توجهی سفال، ابزار و مصنوعات سنگی، شیشه و جوش کوزه گردآوری شده است، ضمن اینکه قسمتی از معماری این مجموعه نیز شناسای شده است.گوهرتپه مشتمل بر چندبرآمدگی با پشته بزرگ در قسمت میانی با ارتفاع متغیر 14 – 8 متر بوده که با شیبهای تند دامنه های شمالی و غربی و شیبهای نسبتا ملایمی در شرق و جنوب به پشته های کم ارتفاع حواشی آن منتهی می شود.بیشترین حجم کاوشش های باستان شناسی بر روی شیب شرقی پشته ششم صورت گرفته است که با ایجاد پوشش حفاظتی و امور مرمتی برای بازدید گردشگران نگهداری شده است

 

 

 

 

دوک، سردوک، دستاس، هاون های سنگی، پاشنه در، انواع تیغه‌های سنگی، ابزارهای استخوانی، سنگ ساب و انواع مهره‌های سنگی، گلی و استخوانی از جمله مکشوفات است.از جمله اشیا اهدایی مکشوفه در چاله های گور می توان به نمونه های متنوعی از اسباب و لوازم تزینی، جنگ افزارها اشاره کرد.اشیاء و لوازم تزینی شامل پلاک، دستبند، گوشواره، سنجاق سر، انواع آویزها، قپه های تزیینی متصل به کمربند یا سربند عمدتا مفرغی بوده و نمونه های محدودی از نقره بدست آمده است