موبایل ژورنالیسم

آیا تا به حال پیش آمده که شاهد صحنه جالبی باشید و قصد کرده باشید با موبایلتان از آن عکس بردارید، درباره آن بنویسید و نوشته را همراه عکس در اینترنت به اشتراک بگذارید؟!

در این وبلاگ پیش از این به صورت مشروح در مورد روزنامه‌نگاری شهروندی یا Citizen Journalism نوشته‌ام. در این پست می‌خواهم در مورد زیرشاخه‌ای از روزنامه‌نگاری شهروندی تحت عنوان «موبایل ژورنالیسم» برایتان بنویسم و در قسمت بعدی پست، یکی از سرویس‌های جالب روزنامه‌نگاری مبتنی بر موبایل را به شما معرفی کنم.

موبایل ژورنالیسم، همان طور که از اسم آن برمی‌آید، نوشتن و انتشار گزارش‌های خبری با استفاده از قابلیت‌های روزافزون گوشی‌های موبایل و یا نت‌بوک‌های با قابلیت اتصال به اینترنت است.

روز به روز بر ویژگی‌های گوشی‌های موبایل افزوده می‌شود، دیگر کیفیت عکس و فیلم برداری آنها، دست کمی از دوربین‌های کمپکت ندارد. تعداد اپلیکیشن‌های خوب ویرایشگر متن، تصویر و حتی ویدئو هم کم نیست و به تدریج بر تعداد آنها افزوده می‌شود. در بسیاری از نقاط جهان هم گوشی‌های موبایل می‌توانند به اینترنت با سرعت خوب متصل شوند.

نوکیا شماری از گوشی‌های N95 خود را مجهز به یک بسته نرم‌افزاری ویژه روزنامه‌نگاری است. حتی گروهی از خبرنگاران رویترز، سال قبل در یک طرح آزمایشی با استفاده از گوشی‌های N82 و N95 خود، رخدادهای اجلاس جهانی اقتصادی داووس Davos و همچنین مبارزات انتخاباتی آمریکا و المپیک پکن را گزارش کردند.

این بسته نرم‌افزاری از قابلیت‌های برجسته گوشی‌های نوکیا برای ضبط صدا و عکس و ویدئو استفاده می‌کند. حتی این امکان وجود دارد که روی هر فایل چندرسانه‌ای اطلاعات GPS و زمان ضبط تصویر هم درج شود و به این ترتیب کار ارسال خبر آسان‌تر شود.

اما این تنها نوکیا نیست که کار روزنامه‌نگاری کاربران موبایل را ساده می‌کند. آیفون هم که یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌هایش در دسترس بودن انبوهی از اپلیکیشن‌های جالب و کاربردی است، تعداد زیادی اپلیکیشن دارد که از آنها می‌توان برای تهیه و تنظیم خبرهای نوشتاری و چند رسانه‌ای استفاده کرد. اپلیکیشن‌هایی مثل:

Duo, ReQuail, Camera (photo/video), iProRecorder, Skype, IM+, QQ, Twitlocator, TwitVid, TwitPic, TwitMic, VideoUp, FaceMic, DocsToGo, WordPress, TypePad, Slideshow, Mail2Group, LinkedIn, facebook, Maos, RoamBi

در عین حال گوشی‌های جدید، مجهز به برنامه‌هایی شده‌اند که هر یک از آنها را مبدل را به ایستگاه سیار پخش زنده ویدئو می‌کنند. آیفون ۳GS، می‌تواند ویدئو را به صورت زنده به یوتیوب بفرستد و نوکیا N97 هم مجهز به اپلکیشنی است که ویدئوها را به صورت زنده در سایت qik به نمایش می‌گذارد.

با این توضیحات، یک شهروند دنیای امروز، دفتر روزنامه‌نگاری‌اش را همواره همراه خود دارد. بنابراین اگر سر سوزن ذوقی در او به همراه اندکی بخت و اقبال  موجود باشد، می‌تواند گزارش‌های خبری از رویدادهای مهم جهان تهیه کند که چه بسا، تشکیلات عریض و طویل خبرگزاری‌های معتبر دنیا با هزینه‌های میلیونی هم قادر به تهیه آنها نباشند.

اما اخبار تولیدی توسط این ژورنالیست‌های آماتور را به کجا می توان فرستاد؟

گرچه می‌توان به سادگی این اخبار را به وبلاگ شخصی فرستاد یا برای هر سایت خبری دیگری میل کرد، اما سایت‌های زیادی هم بنا شده‌اند که هر یک با شیوه‌ خاص خود، سعی دارند اخبار موبایل ژورنالیست‌ها را جمع‌آوری کنند. روز به روز بر تعداد این سایت‌ها افزوده می‌شود و در عین حال طراحی و کارکرد آنها مؤثرتر و هوشمندانه‌تر می‌شود. سه نمونه را در اینجا می‌آورم:

OVI ، سایت اشتراک محتوای شرکت نوکیا است و به دارندگان گوشی نوکیا، فضای نامحدودی برای آپلود عکس و ویدئو می‌دهد. البته این سایت برای ما ایرانی‌ها، قابل استفاده نیست.

Kyte هم اپلیکیشن‌هایی برای گوشی‌های با سیستم عامل سیمبین نسل سوم و همچنین دارندگان آیفون مهیا کرده است که ارسال عکس و ویدئو، یا پخش زنده را تنها با یک کلیک ممکن می‌کند.

ShoZu هم سایتی دیگری است که اشتراک محتوای ارسال شده از موبایل را تسهیل می‌کند.

اما در این هیاهو، خبرگزاری‌ها و رسانه‌های سنتی هم بیکار ننشسته‌اند و هر یک سامانه‌ای برای جمع‌آوری اخبار مهیا کرده‌اند. مثلا CBS، سایت CBS Mobile‌ را دارد و خبرگزاری رویترز هم مدتهاست که iReport را بر پا کرده است.

در انتهای این پست بد نیست که یکی از سایت‌های خوبی را که اخیرا با یک ایده مبتکرانه سعی در گردآوری و انتشار خبرهای روزنامه‌نگاران شهروند و موبایل ژورنالیست‌ها دارد، معرفی کنم:

Fwix ، سایتی است که مقر آن در سانفرانسیسکو است و هدف از آن انتشار اخبار محلی نزدیک به ۸۵ شهر آمریکا به صورت تفکیک شده‌ است.

کلید موفقیت سایت Fwix، اپلیکیشنی است که این سایت برای دارندگان گوشی آیفون، مهیا کرده است. به کمک این اپلیکیشن، کار آماده کردن نوشتار و پیوست کردن عکس و ویدئو به آن، بسیار آسان می‌شود.

وقتی شما، برای نخستین بار وارد سایت Fwix می‌شوید، این سایت IP شما را تشخیص می‌دهد و در صورتی که شما در شهرهای تحت پوشش این سایت باشید، به طور خودکار وارد صفحه اخبار اختصاصی شهرتان می‌شوید.  مثلا در اینجا می‌توانید اخبار شهر نیویورک را بخوانید.

اپلکیشن رایگان جدیدی که Fwix در اختیار دارندگان آیفون قرار می‌دهد، به آنها امکان می‌دهد که با مشخصات کاربری توییتر یا فیس‌بوک، وارد سایت شوند و سپس خبر خود را بنویسند و عکس و ویدئو به آن بچسبانند.

از این نظر، اپلیکیشن سایت Fwix ، با اپلیکیشن‌های دیگر تفاوت اساسی دارد. حتی سایت روزنامه نگاری شهروندی معروف CNN یعنی iReport هم، چنین تسهیلاتی در اختیار کاربران قرار نمی‌دهد و کاربران مجبورند به صورت سنتی اخبار و فایل‌های صوتی و تصویری را به این سایت ایمیل کنند.

Fwix، ایده مبتکرانه‌ای دارد، چرا که به کاربران معمولی آیفون امکان می‌دهد که نویسندگان روزنامه محلی شهر خود باشند. قابل پیش‌بینی است که اخبار این سایت، از سوی خبرگزاری‌ها مورد استقبال قرار گیرند و خریداری هم شوند.

Fwix ، چهارصد هزار بازدیدکننده یکتا در ماه دارد، ولی بازدید کلی از صفحات آن به ۸ میلیون صفحه در ماه می‌رسد.

اما شاید آشنایی با بنیان‌گذار این سایت خوب هم برای شما جالب باشد، مؤسس سایت Fwix، «داریان شیرازی» نام دارد که ۲۲ سال بیشتر، سن ندارد. او در پالو آلتوی کالیفرنیا به دنیا آمده است. پدر او ایرانی و مادرش یک ایرانی -امریکایی است.

پدر داریان، «شهرام شیرازی»، نام دارد و فارغ‌التحصیل دانشکده بازرگانی استنفورد است. در واقع آشنایی پدر دارایان با مدیران اسبق سایت eBay و کارهایی که او برای یک شرکت وابسته انجام داد، باعث علاقه‌مندی داریان به اینترنت از سنین نوجوانی شد.

داریان از ۱۵ سالگی به عنوان کارآموز به eBay پیوست و بعد از دو تابستان کارآموزی در این سایت، جذب فیس‌بوک شد و با مارک زوکربرگ آشنا شد. او در همان زمانی که کارمند فیس‌بوک بود، در دانشگاه‌ه برکلی به خواندن فلسفه مشغول شد.

دارایان شیرازی (نفر جلویی)

بعد از فیس‌بوک، او با همکاری سه نفر از دوستانش، سایت اشتراک عکس Fotodunk را پایه نهاد. به کمک این سایت، کاربران می‌توانند عکس‌هایشان را مستقیما از گوشی‌های موبایل به پروفایل مای‌اسپیس خود بفرستند.

Fotodunk در سال ۲۰۰۶، توسط مدیران سایت iLikeخریداری شد. در این زمان شیرازی همراه با یکی از دوستانش، مشغول کار روی محصولی به نام iCast شد.

تا سن ۱۹ سالگی، شیرازی توانست به همراه دوستش «مک‌انتوش»، ۱٫۶۵ میلیون دلار درآمد کسب کند!

پروژه مهم Redux، یکی دیگر از کارهای شیرازی بود. این شبکه اجتماعی به افراد هم‌فکر و هم‌سلیقه امکان می‌دهد که عکس، ویدئو و موسیقی به اشتراک بگذارند و پست‌های جالب وبلاگ‌ها را به هم توصیه کنند. شیرازی بعد از تأسیس این سایت، تا مارس سال ۲۰۰۸، رئیس این سایت بود. سایت Redux، هنوز در مرحله بتا است و برای استفاده عموم کاربران اینترنت، افتتاح نشده است.

Fwix، آخرین پروژه شیرازی است.