مبحث 89 طرح صالحين: «کاربرد اخلاق در رفع مشکلات رانندگی»

بنام خدا

بخش هائی از کتاب «سبقت در اخلاق آزاد» قسمت سوم :

بجای ثواب کردن مردم را کباب نکنیم .

اظهار نظرهای بی جا

امیرالمومنین (علیه السلام) در نامه 21 در نهج البلاغه می فرمایند: «و لا تقل ما لا تعلم و ان قل ما تعلم و لا تقل ما لا تحب ان یقال لک»؛درباره ی چیزی که نمی دانی اظهار نظر نکن، هر چند میزان علم تو کم باشد (یعنی کمی علم را با پر گویی جبران نکن) و نگو آنچه را که دوست نداری درباره ی تو گفته شود.

در احوال مرحوم علامه طباطبائی صاحب تفسیر بزرگ «المیزان» آمده است: گاه از ایشان سوالی پرسیده می شد، امّا ایشان در جواب بلند می گفتند: نمی دانم.

منقول است که روزی مساله ی از قاسم بن محمد، یکی از فقهای بزرگ مدینه، پرسیده می شود که نمی تواند جواب بدهد. او به صراحت می گوید: نمی دانم.

به او اعتراض می کنند: برای مثل تو زشت است که بگویی نمی دانم. ایشان می گوید:به خدا اگر زبانم را از بیخ و بن بکنند، برای من بهتر است که درباره ی چیزی که نمی دانم، سخن بگویم.

اظهار نظرها بی جا از آنجایی که گاه اثرات تخریبی بسیار بزرگی به جای می گذارد بسیار مورد نهی واقع شده است به نحوی که از نظر قرآن کریم مهم‌ترین عامل گمراهی و کفر کافران، همین حدس و گمان های بی جا است که متاسفانه گریبانگیر بسیاری از ماست.

قرآن می فرماید: «و ما یتع الذین یدعون من دون الله شرکاة ان یتعون الا الظن و ان هم الا یخرصون».

پیامبر اعظم (صلی الله علیه واله وسلم) نیز می فرمایند:

«من عمل علی غیر علم کان ما یفسده اکثر ممّا یصلح»؛کسی که بدون علم کاری انجام دهد، آنچه خراب می کند بیش‌تر است از آنچه درست می کند.

اگر کسی نشانی خیابانی را بلد نیست با راهنمایی غلط ممکن است سوال کننده را به دردسر زیادی بیاندازد و این خود نوعی حق الناس است که موجب مسئولیت اظهارکننده می شود و باید در قیامت جوابگو باشد و همه می دانند که خدا ممکن است از حق خود بگذرد، امّا از حق الناس نمی گذرد؛ تا آنجا که در روایات متعدّد آمده است: وقتی کسی به شهادت می رسد، تمام گناهان او بخشیده می شود الا حق الناس

و باز می فرمایند:کسی که بدون بصیرت کاری را انجام دهد، مانند کسی است که در بیراهه حرکت می کند؛ هر چه تندتر به رود، بیش‌تر از مسیر دور می شود.

منبع: کتاب سبقت در اخلاق آزاد! ؛ نوشته محمد قربانی مقدم

ادامه در پست بعدی